برای تنظیم درست طبق عوض کن جلوی دوچرخه یا همان “دریلر”، که به آن در زبان انگلیسی “Derailleur” می گویند و در فارسی به آن شانژمان جلوی دوچرخه نیز می گویند، ابتدا باید بفهمیم که چگونه دریلر جلو کار می کند. این مقاله به شما کمک می کند تا درک اولیه ای از روش عملکرد دریلر جلوی دوچرخه به دست آورید و پس از آن آموزش کامل تنظیم دریلر جلوی دوچرخه به شما ارائه خواهد شد. تعداد متنوعی از مدل های این قطعه در بازار با قابلیت تغییر دنده جلوی دوچرخه وجود دارد، اما همه آن ها به یک طراحی و عملکرد اساسی پایبند هستند و تنظیم آن ها از یک الگوی اصلی پیروی می کند. تنظیم کردن شانژمان جلوی دوچرخه که قسمتی از مراحل سرویس دوچرخه در محل محسوب می گردد یکی از ضروریات کار سرویس و نگهداری دوچرخه می باشد که کارشناسان چرخ آموز به آن در هنگام ارائه خدمات دوچرخه توجه دارند.
سه بخش اساسی دریلر یا شانژمان جلو
سه بخش اصلی که شکل دهنده دنده جلوی دوچرخه یا به عبارت دیگر طبقه بندی دنده ها را تشکیل می دهند عبارتند از:
- بازو و قفل نگهدارنده بدنه طبق عوض کن
- بدنه اصلی
- بازوی پایین.
1- بازو و قفل نگهدارنده بدنه طبق عوض کن:
بازوی نگهدارنده که بدنه اصلی دنده جلو دوچرخه یا همان “طبق عوض کن” را به بدنه دوچرخه متصل می کند، ممکن است به چند شکل باشد. به صورت تسمه ای که دور بدنه دوچرخه قفل می شود، به صورت قفل مستقیم که روی بدنه دوچرخه که از قبل برای اتصال شانژمان جلوی دوچرخه در نظر گرفته شده است، قرار می گیرد و گاهی به صورت قفلی بر روی میل توپ تنه که بسیار کم استفاده می شود. استفاده بیشتر در طرح ها به شکل اول و دوم است و به طور کلی عملکرد مشابهی دارند و برای تنظیم دنده جلو دوچرخه یا همان “طبق عوض کن” تفاوتی ندارند. به طور کلی وظیفه این قطعه است که بدنه اصلی طبق عوض کن را ثابت نگه دارد.
2- بدنه اصلی
بدنه اصلی شانژمان جلوی دوچرخه از دو باند و دو محور تشکیل شده است. یک فنر درون بدنه و کشیدگی کابل یا سیم دنده وظیفه تغییر دنده را دارد. بخش اصلی شامل تنظیم دنده و پیچ های تنظیم است.
3- بازوی پایین
بازوی پایین شانژمان جلوی دوچرخه مانند یک قفس اطراف زنجیر قرار دارد. این قفس به سیستم بدنه اصلی متصل شده است و مانند قرقره شانژمان عقب دوچرخه عمل می کند. فشار از سمت راست و چپ زنجیر را با کشیدن سیم دنده و فنر درون بدنه اصلی ایجاد می کند. این مکانیسم حرکت زنجیر را تغییر می دهد و آن را به طبق بزرگ یا کوچک انتقال می دهد، که در نتیجه تغییر دنده را انجام می دهد.
تغییر دنده جلو سخت تر از تغییر دنده عقب است به دلیل فاصله زیادی که بین دو طبق وجود دارد. رمپ هایی در طبق ها طراحی شده اند که در زمان تغییر دنده جلو به زنجیر کمک می کنند تا به راحتی به دنده های بالا تر یا پایین تر حرکت کند.
آشنایی با پیچ تنظیم شانژمان جلو
“H-limit screw” و “L-LIMIT SCREW” نام دو پیچ در این قطعه هستند. همانند شانژمان عقب دوچرخه روی دنده جلو دوچرخه یا طبق عوض کن دوپیچ تنظیم “H” و “L” در کنار هم وجود دارد. این دو پیچ ممکن است روی بدنه اصلی یا در جای دیگری از بدنه قرار داشته باشند. این دو پیچ به تنظیم دنده جلو دوچرخه در حالت بسته و باز کمک می کنند. تنظیم صحیح این دو پیچ برای تنظیم دنده جلو دوچرخه بسیار مهم است. پیچ های تنظیم “H” و “L” برای جلوگیری از چرخیدن بیش از حد به داخل یا به سمت خارج وارد حالت تعلیق می شوند.
پیچ اول و کاربرد آن
پیچ اول شانژمان جلوی دوچرخه “H-LIMIT SCREW”: در تنظیم دنده جلو یا همان طبق عوض کن، ابتدا پیچ “H-LIMIT SCREW” تنظیم می شود. این پیچ برای تنظیم و جلوگیری از چرخش بیش از حد طبق عوض کن به سمت داخل و ثابت کردن دنده روی سینی طبق کوچک است. پیچ “H” حداکثر حرکت داخلی دنده را تعیین می کند. با فشرده کردن پیچ “L”، حرکت به سمت داخل محدود می شود.
تنظیم پیچ دوم
پیچ دوم “L-LIMIT SCREW”: پیچ دوم “L-LIMIT SCREW” برای تنظیم و جلوگیری از چرخش بیش از حد طبق عوض کن یا شانژمان جلو به سمت خارج و ثابت کردن آن روی سینی طبق بزرگ است. پیچ “L” حداکثر حرکت خارجی دنده را تعیین می کند. با فشرده کردن پیچ “L”، حرکت به سمت راست محدود می شود.
تنظیم موقعیت چرخش شانژمان جلوی دوچرخه
قبل از شروع تنظیمات موقعیت چرخشی، لازم است ابتدا موقعیت دنده جلو یا همان طبق عوض کن را بررسی کنید. برخی از مدل های طبق عوض کن، ممکن است محدودیت ارتفاع یا چرخش داشته باشند. این مدل ها عموما بر روی یک صفحه قرار گرفته و تنظیم موقعیت از پیش تعیین شده می باشد و یا نیاز به تنظیمات کمتری خواهد داشت. اما در بعضی از طبق عوض کن ها یا همان شانژمان جلوی دوچرخه، تنظیم چرخش باید کاملا به صورت دستی انجام گردد، به خصوص آن سری از طبق عوض کن ها که پایه آن ها بسته شده و دور میله تنه بسته می شود. بنابراین، برای اطمینان در ابتدا تنظیم چرخش و ارتفاع را بررسی کنید.
نکات مهم در هنگام تنظیم شانژمان جلوی دوچرخه:
- از ابزار مناسب برای تنظیم پیچ ها استفاده کنید و اطمینان حاصل کنید که پیچ ها به درستی محکم شده اند.
- در هنگام تنظیم پیچ ها، به آرامی و با دقت عمل کنید تا از آسیب دیدن پیچ ها و سایر قطعات جلوگیری شود.
- پیچ ها را به میزان مناسبی تنظیم کنید تا دنده جلو به طور صحیح کار کند و همچنین از چرخیدن بیش از حد طبق عوض کن جلوگیری شود.
- در صورت نیاز، به یک تکنسین ماهر مراجعه کنید تا تنظیمات را بررسی و انجام دهد.
- همیشه به دستورالعمل تولید کننده دنده جلو دوچرخه خود توجه کنید و به مراحل تنظیمات راهنمایی شده در آن پیروی کنید.
مراحل کار تنظیم کردن شانژمان جلو
لطفاً قاب داخلی را در جلو تغییر دهید تا تقریباً موازی با زنجیر قرار بگیرد. در واقع، اگر قاب داخلی موازی با زنجیر نباشد، عملکرد تعویض دنده توسط شانژمان جلو به شدت تحت تأثیر قرار می گیرد. برای انجام این کار، ابتدا پیچ بسته را باز کنید و سپس طبق عوض کن را تغییر دهید و سعی کنید قاب داخلی را تغییر داده و زنجیر را موازی کنید. با این حال، باید توجه داشت که در بعضی مدل ها، سیستم های مستقلی طراحی شده اند که اجازه تنظیم چرخش را نمی دهند و در این صورت، با بستن طبق عوض کن یا شانژمان جلو روی دوچرخه، تنظیم می شوند.
در این مرحله، باید ارتفاع را تنظیم کنیم. برای این کار، شانژمان جلوی دوچرخه را در بزرگ ترین دنده یا بزرگ ترین سینی قرار دهید. در این حالت، فاصله بین دندانه های سینی طبق و سطح پایین طبق عوض کن باید 1 تا 3 میلی متر باشد. سپس باید دنده های جلو و عقب را برای تنظیم آماده کنیم. برای این کار، دنده جلو را در کوچک ترین سینی طبق و دنده عقب را در بزرگ ترین خودرو قرار دهید، مطابق تصویر بالا و با استفاده از شیفتر یا دسته دنده روی فرمان.
تنظیم پیچ H شانژمان
حالا باید پیچ H-LIMIT SCREW را تنظیم کنیم. در این مرحله، با تنظیم پیچ H-LIMIT SCREW، تلاش کنید تا فاصله داخلی سمت چپ طبق عوض کن با زنجیر یک میلی متر باشد. با چرخاندن پیچ H، این فاصله را تنظیم کنید. اگر فاصله بیشتر باشد، طبق عوض کن یا شانژمان جلوی دوچرخه در زمان تعویض دنده نمی تواند زنجیر را به سینی بزرگ تر منتقل کند و اگر فاصله کمتر باشد، زنجیر با طبق عوض کن درگیر می شود. سعی کنید این فاصله را به درستی تنظیم کنید. روش بهترین برای تنظیم این پیچ باز کردن سیم دنده است، زیرا اگر سیم دنده کمی سفت باشد، امکان تنظیم درست این پیچ وجود ندارد. بنابراین، سیم دنده را باز کنید تا بتوانید پیچ H را به راحتی تنظیم کنید. بعد از تنظیم پیچ H، سیم دنده را مطابق با متن پایین ببندید.
تنظیم کشش سیم دنده جلو
در این مرحله باید کشش سیم دنده را نیز تنظیم کنیم. زمانی که فاصله بین قاب و زنجیر را با زنجیر تنظیم کردید، باید سیم دنده را به میزانی بکشید و سفت کنید که فاصله بین قاب و زنجیر کم نشود. این نکته بسیار مهم است که سیم دنده باید سفت شود، اما به هیچ عنوان نباید به اندازه ای کشیده شود که فاصله بین قاب و زنجیر کاهش یابد.
ابتدا، برای شروع، سیم را با استفاده از پیچی که به قاب متصل شده است، جمع کنید. سپس، برای تنظیم میلیمتری، از پیچ تنظیم روی شیفتر استفاده کنید و در این مرحله، می توانید از دسته دنده نیز کمک بگیرید.
تنظیم پیچ L
در مرحله بعدی، باید پیچ L-limit screw را تنظیم کنید. پس از انجام مراحل جمع کردن سیم اضافه، با استفاده از شیفتر یا دسته دنده، طبق عوض کن را در بزرگ ترین سینی و دنده عقب روی کوچک ترین دنده قرار دهید. سپس، با استفاده از پیچ تنظیم L، فاصله داخل سمت راست قاب را تا یک میلی متر تنظیم کنید. در این مرحله، اگر فاصله بیشتر باشد، زنجیر در زمان تغییر دنده به سینی بزرگتر، احتمالاً از طبق بیرون می رود و اگر فاصله کمتر باشد، زنجیر در زمان تغییر دنده به سینی بزرگ تر منتقل نمی شود.
تنظیم مجدد کشش سیم شانژمان جلو
در مرحله آخر تنظیم شانژمان جلوی دوچرخه، برای قرار دادن زنجیر درست بر روی سینی میانی طبق قامه، نیاز است کشش سیم دنده بازنگری و تنظیم گردد. اگر طبق قامه سه سینی دارد یا دوچرخه دارای سه دنده در جلو است، باید این تنظیم و بازنگری را انجام دهید. با توجه به تصویر بالا، دنده جلو دوچرخه را در سینی میانی قرار دهید و دنده عقب را در بزرگ ترین خودرو. به تصویر بالا دقت کنید! فاصله بین زنجیر و طبق سمت چپ باید یک میلی متر باشد. اگر در مرحله کشش سیم دنده به درستی انجام شده است، این فاصله نیز درست خواهد بود. اگر در این مرحله این فاصله کمی بیشتر است، می توانید با چرخاندن پیچ کشش سیم دنده روی دسته دنده، این فاصله را تنظیم کنید.