روغن کاری یا روانکاری از مراحلی است که برای حفظ و نگهداری از وسایل نقلیه به عنوان مراحل کلیدی کار پس از تمیز کردن و شستن وسایل نقلیه می باشد. پس از تمیزکردن، روغن کاری صحیح دوچرخه از عوامل مهم در افزایش عمر آن است. برای روغنکاری دوچرخه، باید قسمت های مختلف آن را روان کاری کرد. قدم اول و مهمترین در روغن کاری دوچرخه، انتخاب یک روغن مناسب است. بسیاری از دوچرخه سواران حتی حرفه ای، بدون داشتن آگاهی کافی درباره روغنکاری دوچرخه، آن را صحیح انجام نمی دهند و به آن آسیب می رسانند.
بنابراین، اولین و مهمترین قدم برای روان کاری دوچرخه، مشاوره با تعمیرکاران حرفه ای در این زمینه است. همچنین، باید به این نکته توجه کرد که از یک روغن مخصوص و توصیه شده استفاده کنید که برای بیشتر قسمت های دوچرخه مناسب باشد. همچنین، برای قسمت هایی که محکم به هم چسبیده اند، مانند یاتاقان، از گریس استفاده کنید. در نهایت، یک نکته مهم قبل از روغن کاری، تمیز کردن دوچرخه است. اگر یک دوچرخه کثیف را روغن کاری کنید، هیچ چیز جز افزایش کثیفی آن را به ارمغان نیاورده اید!
هنگامی که درباره روغن کاری و روان کاری دوچرخه صحبت می کنیم، احتمالاً اولین چیزی که به ذهن همه ما می رسد، روغن کاری بخش زنجیر دوچرخه است. اگر به طور منظم، به این معنی که هفته ای چند بار دوچرخه سواری می کنید، باید حداقل یک بار در ماه زنجیر دوچرخه خود را روغن کاری کنید. البته اگر در شرایطی مانند هوای بارانی، گرد و غبار، گل و لای و غیره دوچرخه سواری می کنید، باید بیشتر در خصوص روغن کاری زنجیر دوچرخه خود فکر کنید. برای روغن کاری زنجیر دوچرخه، حتماً زنجیر را با دستمال تمیز کنید و سپس مطابق تصویر بالا، شروع به روغن کاری دوچرخه کنید. در روغن کاری زنجیر دوچرخه، باید به دو نکته زیر توجه کنید
روغن کاری زنجیر
فراموش نکنید که اگر معمولاً در آب و هوای مرطوب و بارانی دوچرخه سواری می کنید، بهتر است برای روان کاری حتماً از روغن دوچرخه مرطوب استفاده کنید. همچنین، اگر در آب و هوای خشک رکاب میزنید، باید از روغن دوچرخه خشک استفاده کنید. همچنین، برای حفظ کارایی و عمر زنجیر دوچرخه، می توانید از روغن کاری منظم زنجیر استفاده کنید. در این صورت، بهتر است روغن کاری را هر دو هفته یا حداکثر یک ماه یک بار انجام دهید. این کار می تواند به حفظ سلامت و عملکرد بهتر زنجیر دوچرخه شما کمک کند.
همچنین، در هنگام انتخاب روغن دوچرخه، بهتر است از روغن های با کیفیت و مناسب استفاده کنید. این روغن ها باید دارای ویژگی هایی مانند مقاومت به آب، کاهش اصطکاک زنجیر و حفظ کارایی آن باشند. توصیه می شود قبل از خرید، اطلاعات لازم را درباره روغن دوچرخه بدست آورید و بهترین گزینه را انتخاب کنید. با روغن کاری منظم و استفاده از روغن مناسب، می توانید از عمر زنجیر دوچرخه خود بیشترین بهره را ببرید و لذت بیشتری از سواری بر روی دوچرخه خود داشته باشید.
روغن کاری زنجیر دوچرخه
زنجیر، یک بخش بسیار حیاتی از دوچرخه است که در مقایسه با قطعات دیگر، به میزان بیشتری نیاز به روغن کاری و روان کاری دارد. این بدان معناست که برای حفظ عملکرد بهینه آن، باید به طور منظم زنجیر را روغن کاری کرد. در فصل زمستان، وقتی در باران شدید و برای مدت طولانی با دوچرخه سواری می کنید، بعد از بازگشت به خانه باید حتماً زنجیر را روغن کاری کنید (البته پیش از آن باید آن را خشک کنید). این کار به حفظ عمر مفید زنجیر کمک می کند و از آسیب دیدن و رسوب گذاری زنجیر در فصل بارانی جلوگیری می کند.
زمان بندی روان کاری زنجیر دوچرخه چیست؟
در تابستان، اگر روزانه با دوچرخه سواری می کنید، باید 2 تا 3 بار در ماه به زنجیر دوچرخه روغن بزنید و آن را روان کاری کنید. این کار باعث حفظ عمر مفید زنجیر و کاهش سایش و سایر مشکلات مربوط به استفاده مداوم می شود. برای روغن کاری زنجیر، ابتدا آن را چرخانده و به همین حالت، قطرات روغن را روی محور های زنجیر بریزید. این کار باعث توزیع یکنواخت روغن در زنجیر می شود و به عملکرد بهتر آن کمک می کند. سپس زنجیر را روی تمامی دنده ها قرار دهید تا بتواند با تمامی قطعات موجود در عقب و جلوی دوچرخه به خوبی کار کند.
بعد از روغنکاری زنجیر چه باید کرد؟
پس از روغن کاری و روان کاری زنجیر، برای حذف روغن اضافی و پاک کردن آن، از یک پارچه نخی یا کاغذ قدیمی استفاده کنید. با استفاده از این پارچه، زنجیر را خشک کرده و روغن اضافی را پاک کنید. حالت مناسب زنجیر پس از روغن کاری این است که لمس آن به شما حس رطوبت بدهد، اما نه به اندازه ای که روغن از زنجیر بر روی زمین بریزد! بنابراین، در هنگام روغن کاری زنجیر دوچرخه، به این نکته توجه کنید.
روغن کاری و روان کاری سیم های ترمز و دنده دوچرخه
در مورد سایر قطعات دوچرخه، نیاز به مقدار زیادی روغن ندارند. اما اگر حس کنید سایر قطعات خشک است یا صدایی از آن ها می شنوید، کمی روغن روی آن قسمت ها بریزید. این کار باعث حفظ عملکرد بهتر قطعات و جلوگیری از سایش زیاد آن ها می شود.
اگر می توانید، کابل های دنده و ترمز را از فریم جدا کنید و با انگشتانتان کمی روغن به آن ها مالش دهید. این کار باعث بهبود عملکرد دنده ها و ترمز ها می شود و در طول استفاده بهترین عملکرد را ارائه می دهد.
سیم ترمز و سیم دنده
برای اینکه سیستم ترمز و دنده دوچرخه به خوبی عمل کند، باید بتواند به آرامی و بدون مشکل در محفظه خود جابه جا شود. برای این منظور، باید سیم های دنده و ترمز را روغن کاری کنیم. این فرآیند در هوای سرد بیشتر اهمیت دارد. اگر در دمای کمتر از صفر درجه سانتیگراد دوچرخه سواری می کنید، باید حتماً تمام سیم ها و محفظه های ترمز و دنده را روغن کاری و روانکاری کنید تا بتوانید جلوی ورود آب و مشکلات یخ زدگی را بگیرید. برای انجام این کار، ابتدا درپوش کابل را بردارید، پیچ و مهره های کابل را شل کنید و کابل را به آرامی درآورید. قبل از روغن کاری، با یک دستمال سیم ترمز یا دنده را کاملاً تمیز کنید و سپس به روغن کاری آن بپردازید. هنگام نصب مجدد کابل، به تنظیمات آن دقت کنید و لطفاً در این مرحله بسیار دقت کنید.
روغن کاری شانژمان
سپس قطراتی روغن را روی قطعات مشخص شده شانژمان برریزید و با دست هایتان آن ها را روغن کنید. برای تمیز کردن زنجیر و سایر قطعات، می توانید از یک برس سخت یا یک پارچه نخی استفاده کنید تا آلودگی ها و روغن اضافی را از بین ببرید.
چرخ دنده شانژمان دوچرخه های دنده ای
یکی از مراحل اساسی و حیاتی در نگهداری و تعمیر دوچرخه، روغن کاری و روان کاری چرخ دنده شانژمان آن است. این فرآیند از نظر عملکردی، اصطکاک کمتر، سرعت و دقت بیشتر دنده ها را بهبود می بخشد. اما برای انجام این عملیات، ابتدا باید چرخ دنده را به طور کامل تمیز کرده و سپس با دقت چند قطره روغن روی دنده ها ریخت. در این مرحله، بسیار مهم است که تعادل در ریختن روغن حفظ شود و از ریختن زیاد یا کمتر از حد مقدار روغن پرهیز شود. در پایان، با چرخاندن زنجیر و تست دنده ها، می توانید تأثیرات روغن کاری را احساس کنید. دنده ها باید به سرعت و بدون مشکل جابجا شوند. اگر در هنگام تغییر دنده ها صدای غیرعادی یا مشکلی را تجربه کردید، ممکن است نیاز به تنظیم یا تعمیر دنده ها داشته باشید. با روغن کاری چرخ دنده ها، لذت رکاب زدن بیشتر خواهید برد و عمر دوچرخه تان را نیز بیشتر خواهید کرد.
روانکاری لوله زین دوچرخه
برای حفاظت از لوله زین دوچرخه، باید به طور منظم هر پنج ماه یک بار آن را روغن کاری و روان کاری کنید. نوع روغنی که برای لوله زین دوچرخه استفاده می کنید، بستگی به جنس لوله دارد. برای مثال، در صورتی که لوله های شما از جنس کربنی باشند، استفاده از روغن معمولی برای لوله کربنی مضر است و ممکن است به لوله زین آسیب برساند. بنابراین، بهتر است از روغن مخصوص کربن استفاده کنید.
اما در صورتی که لوله های شما از جنس فولادی باشند، آن ها بیشتر در معرض زدگی و خوردگی قرار دارند و بهتر است این لوله ها را به طور منظم با گریس معمولی روغن کاری کنید. از طرفی، لوله های آلومینیومی نسبتاً مقاومت بیشتری در برابر زدگی و خوردگی دارند، اما بهتر است همچنان هر پنج ماه یک بار آن ها را با گریس معمولی روغن کاری کنید. برای انجام روغن کاری لوله زین، زین را از لوله جدا کنید و با استفاده از یک پارچه، کثیفی ها و چربی های داخل لوله را پاک کنید. سپس با استفاده از یک مسواک، لوله را روغن کاری کنید.
روغن کاری پدال ها
پدال ها به اندازه ی زنجیر و ترمز نیاز به روغن کاری و روان کاری ندارند، اما چون با خاک، ماسه و گردوغبار در ارتباط هستند، ممکن است فرسوده شوند. برای جلوگیری از فرسودگی، مناسب است پدال ها را سالی چندبار روغن کاری کنید. به منظور انجام این کار، پدال های دوچرخه را باز کنید و با یک دستمال داخل پدال ها و شیار های بیرونی آن ها را کاملاً تمیز کنید. سپس روغن را درون پدال بریزید و آن را تکان دهید تا روغن به طور کامل در سراسر پدال توزیع شود.
در زمان روغن کاری و روانکاری دوچرخه، بهتر است از روغن مناسب و با کیفیت استفاده کنید. روغنی که برای پدال ها مناسب است باید دارای ویژگی هایی مانند لجن گیری، مقاومت در برابر آب، و پایداری در شرایط متنوع آب و هوا باشد. همچنین، انتخاب روغن مناسب برای پدال ها می تواند عمر و کارایی آن ها را بهبود بخشد. بعد از روغن کاری، بهتر است دقت کنید که پدال ها صاف و بدون هر گونه خمیدگی باشند. همچنین، از تنظیم صحیح فشار پدال ها اطمینان حاصل کنید تا در هنگام استفاده، حس کنترل و کنترل دوچرخه را به شما دهند. برای اطمینان از اینکه پدال ها درست کار می کنند، قبل از هر سفر، بهتر است آن ها را بررسی و تنظیم کنید.
با رعایت این نکات کاربردی، پدال های دوچرخه خود را در بهترین شرایط نگه داشته و از طریق روغن کاری منظم، عمر و کارایی آن ها را افزایش دهید.
گریس کاری قسمت توپی دوچرخه و سایر قطعات
یکی از وظایفی که برای خدمات دوچرخه و سرویس آن باید انجام دهید، گریس کاری توپی های آن است. به طور معمول، توصیه می شود هر 6 ماه یا هر 9 ماه تا یک سال در صورت استفاده معمولی از دوچرخه این کار انجام شود. در ابتدا، باید توجه داشته باشید که باز کردن چرخ عقب مسئولیت شماست، زیرا بسیار آسان است و همه قادر به انجام آن هستند. چالش اصلی برای رسیدن به ساچمه های چرخ عقب، باز کردن خودرو است که با استفاده از یک ابزار به نام آچار خودرو قابل انجام است. برای باز کردن و درآوردن خودروها، ابتدا باید یک هزارخار که خودرو ها را در کنار هم نگه می دارد، باز کنید.
باز کردن هزارخار
برای روغن کاری این قسمت ها باید آن ها را ابتدا به درستی باز کرده و پس از روانکاری آن ها را دوباره به درستی بست. باز کردن این قسمت نیازمند نیروی قابل توجهی است، به ویژه اگر تا کنون آن را باز نکرده اید، کمی دشوار خواهد بود و باید فشار بیشتری اعمال کنید. زیرا جهت باز کردن هزارخار با جهت چرخش خودرو در یک جهت است و باید خودرو را با روشی ثابت نگه داشته و جلوی چرخش آن را بگیرید و سپس به باز کردن هزارخار بپردازید. روش های مختلفی برای تثبیت خودرو وجود دارد، از جمله قرار دادن دو پیچ گوشتی در پشت آن و باز کردن آن، که نیاز به مهارت دارد و توصیه می شود آن را در صورت مهارت کافی انجام دهید. اما بهترین روش استفاده از یک زنجیر غیرفعال است، که آن را دور خودرو پیچیده و با نگه داشتن آن، ایده آل تر است که توسط یک نفر دیگر نگهداشته شود یا با زنجیر آهنی به یک نقطه ثابت متصل شود تا خودرو را باز کنید.
پس از باز کردن هزارخار، خودرو ها به راحتی خارج می شوند و شما می توانید آن ها را به صورت جداگانه تمیز کرده و روغن کاری کنید. لطفا توجه داشته باشید که در مورد خودرو های قدیمی، خارج کردن آن ها به صورت کامل انجام می شود، اما در مورد خودرو های جدید، چند خارج شده در ابتدا جداگانه قرار دارند. همچنین، در سمت دیگر بعد از درآوردن لاستیک و پاک کردن گرد و غبار، پیچ و مهره ها آشکار می شوند. این پیچ و مهره ها شامل یک مهره، یک واشر، یک بوش و یک مهره است که روی درپوش نگهدارنده ساچمه ها قرار دارند و در آخر درپوش نگهدارنده ساچمه ها وجود دارد.
حالا با نگهداشتن مهره جلوی درپوش، می توانید اولین مهره را با استفاده از آچار (شماره 17) باز کنید. پس از شل شدن مهره اول، آن را خارج کرده و به ترتیب واشر و بوش نیز به راحتی خارج می شوند. معمولاً مهره آخر به آسانی باز می شود و در صورتی که کمی مقاومت نماید، می توانید با استفاده از آچار از سمت خودرو یک مهره را نگه دارید و آن را باز کنید. در این مرحله، ساچمه ها برای نخستین بار دیده می شوند! با خارج کردن این مهره، دیگر مانعی برای خارج کردن محور چرخ وجود ندارد و شما می توانید آن را از سمت خودرو خارج کنید. وقتی که این مراحل انجام شد و به درستی هم چیز را باز کردید می توانید به روغن کاری بپردازید.
در همان سمت (سمت خودرو) بعد از درآوردن محور چرخ، ساچمه ها مشاهده می شوند.
تا این جای کار، قطعاتی که باز و جدا کرده اید، عبارتند از:
– هزار خار
– لاستیک ضد گرد و غبار
– مهره ها
– واشر ها
– بوش ها
– درپوش نگهدارنده ساچمه ها
در نهایت، برای دسترسی به ساچمه ها و روغن کاری آن ها، کافیست درپوش روی ساچمه ها را در دو طرف با استفاده از یک پیچ گوشتی و با اهرم، به آسانی خارج کنید. در این مرحله، با استفاده از همان پیچ گوشتی و با اهرم، ساچمه ها را باز کنید. پس از باز کردن ساچمه ها، می توانید چرخ را از محور خارج کنید. به یاد داشته باشید که در هر مرحله باید دقت کافی را به خرج دهید و از ابزار مناسب استفاده کنید. همچنین، در صورتی که با مشکلی مواجه شدید و نمی توانید به درستی قطعات را جدا کنید، توصیه می شود به یک تعمیرکار مجرب مراجعه کنید تا به شما در رفع مشکل کمک کند. همچنین، در هر زمانی که قصد انجام تعمیرات یا خدمات بر روی خودرو دارید، توصیه می شود از دفترچه راهنمای تعمیرات خودرو استفاده کنید و دستورالعمل های تولیدکننده را رعایت کنید.
باز کردن توپی دوچرخه و روغن کاری و گریس کاری آن
در این مرحله از کار روان کاری دوچرخه، با استفاده از یک پیچ گوشتی یا ابزار دیگر، به طور تک تک ساچمه ها را از توپی خارج می کنیم. سپس آن ها را همراه سایر قطعاتی که قبلاً خارج کرده ایم، در یک ظرف کوچک قرار می دهیم و با استفاده از موادی مانند روغن یا… آن ها را تمیز می کنیم. قسمت داخلی توپی را نیز با یک پارچه تمیز می کنیم. توصیه می شود هرگز از مواد شوینده و حلال برای پاک کردن توپی استفاده نکنید. پس از تمیزکاری، قسمتی که ساچمه ها در آن قرار می گیرند (کاسه) را با گریس آغشته کرده روان کاری و ساچمه ها را به ترتیب در جای خود قرار می دهیم و سپس روی آن ها گریس زده و روغن کاری میکنیم. این کار باعث می شود ساچمه ها به خوبی در محل خود قرار بگیرند و جلوی ریختن آن ها را می گیرد. بعد از قرار دادن ساچمه ها و گریس کاری، درپوش را با استفاده از فشار دست یا ضربه ای آرام در محل خود قرار می دهیم. حتماً باید اطمینان حاصل کنیم که درپوش درست منطبق با لبه های توپی است و به طور زیادی داخل آن نفوذ نکند.
حال که روغن کاری تمام شد سپس، مرحله جا انداختن محور چرخ است. محور را در محل خود قرار داده و مهره را روی درپوش می بندیم. این مرحله حساس ترین و مهمترین بخش کار است. اگر مهره را بیش از حد سفت نماییم، چرخ با سختی می چرخد و اگر آن را شل بگذاریم، چرخ لق میزند. برای درست بستن این پیچ، باید به دقت این کار انجام شود.
در ابتدا، هنگامی که پیچ هنوز سفت نشده است، محور لق است و هنگامی که سفت می شود و چرخ می چرخد، بسیار سفت می شود. بنابراین، باید پیچ را به حدی سفت کنیم که نه لق بزند و نه بیش از حد سفت شده و نچرخد، به این صورت که هنگامی که مشاهده می کنیم پیچ قصد سفت شدن را دارد، دیگر آن را نچرخانیم و با بلند کردن و چرخاندن آرام محور چرخ و تست کردن هر لحظه به حد ایده آل دست یابیم. سپس شدت چرخاندن را کاهش دهید، به آرامی محور را بچرخانید تا هیچ لقی وجود نداشته باشد. پس از بستن پیچ، با دقت مهره ها و واشر ها را در محل خود قرار داده و با قدرتی مناسب آن ها را سفت کنید.
نگهداری و سرویس زنجیر دوچرخه
همچنین، برای حفظ زنجیر دوچرخه بهتر است از روش های زیر نیز استفاده کنید:
1. نگهداری منظم: زنجیر و سایر قطعات دوچرخه را منظم و تمیز نگه دارید. قطعات کثیف و گرد و غبار می توانند باعث خراشیدگی و خرابی زنجیر شوند.
2. تنظیم درست زنجیر: برای عملکرد بهتر زنجیر، مطمئن شوید که آن به درستی تنظیم شده است. زنجیر نباید بیش از حد کشیده یا گلشفته باشد. تنظیم درست زنجیر می تواند به کاهش سایش و استهلاک زنجیر کمک کند.
3. استفاده از روغن مناسب: برای روغن کاری و روان کاری زنجیر و قطعات دوچرخه، از روغن مناسبی استفاده کنید. روغن های خاصی برای این منظور وجود دارند که باعث کاهش سایش و حفظ عمر زنجیر می شوند. مطابق دستورالعمل تولید کننده، از روغن مناسب استفاده کنید.
4. جلوگیری از آب زدگی: اگر دوچرخه خود را در شرایط بارانی استفاده می کنید، مطمئن شوید که زنجیر و سایر قطعات دوچرخه در معرض آب قرار نمی گیرند. آب می تواند باعث رسوب و ضعیف شدن روغن در زنجیر شود. در صورت آب زدگی، تا زمان خشک شدن کامل دوچرخه، بهتر است از روغن کاری خودداری کنید.
با رعایت این راهنما، می توانید زنجیر و سایر قطعات دوچرخه خود را در بهترین شرایط نگه دارید و عمر آن ها را بیشتر کنید.